Алматыда тест тапсыру кезінде мұғалімнің көз жұмуына қатысты БҒМ түсінік берді

2022-04-16 12:20:15
ҚР БҒМ бірінші вице-министрі Шолпан Каринова Алматыда тест тапсыру кезінде көз жұмған мұғалімнің оқиғасына қатысты пікір білдіріп, желіде жазба жариялады, деп хабарлайды Zakon.kz.

Алматылық әріптеміздің отбасы мен жақындарына көңіл айтамыз. Білім және ғылым министрлігі атынан телеграмма жолданды. Алматы қалалық білім басқармасы марқұмның отбасына қажетті көмек көрсетеді.

ҚР БҒМ бірінші вице-министрі Шолпан Каринова

Оның айтуынша, педагог алғаш рет 2020 жылғы 1 қыркүйектен бастап мұғалім қызметін атқара бастаған. Сондықтан жаңадан келген мұғалім ретінде ол санатсыз жұмыс істеп, оған аттестациядан өту міндетті болмаған. Келтірілген ақпаратқа сәйкес, педагог өзін сауатты, талантты ұстаз ретінде танытқан.

Туыстарының айтуынша, ол өз біліміне сенімді болған. Сол себепті ҰБТ-ға мерзімінен бұрын жазылған. Осындай қайғылы жаңалықтарды пайдаланып, әлеуметтік желілерде мұғалімдердің өз-өзіне қол жұмсауының бірнеше оқиғасы туралы фейктер көптеп таралып жатыр. Бұл - жалған ақпарат. Аттестациялаудың өзі туралы айтатын болсақ. Бұл педагогтің біліктілігін растаудың ұзақ уақыттан бері жұмыс істеп келе жатқан рәсімі. Басқа елдердегідей, оны жүзеге асыру тәртібі уақыт талабына қарай өзгеріп келеді. Жыл сайын білімін жетілдіретін педагогке бес жыл сайын біліктілігін растау қиындық тудырмайды. Оның үстіне мұғалім аттестациядан өтпесе, жұмысын жалғастыра береді. Аттестация қосымша ақы алуға әсер етеді. Мұғалімнің біліктілігі балаларды оқыту мен білім сапасына тікелей әсер етеді. Мұғалімдердің жалақысы жыл сайын өсіп отыр. Онымен қоса, ата-аналар қауымының талабы да артып келеді. Сол себепті мұғалімдердің құзыреттілігін тексеру құралдары үнемі жетілдіруді қажет етеді.


Айта кетсек, 2018 жылға дейін аттестаттау жүйесі басқаша болатын. Ол кезде екінші, бірінші және жоғары санаттар болды. Ал қосымша төлемдер мынадай болды: екіншісіне – 5 мың теңгеге жуық, біріншіге – 7 мың теңгеден жоғары, ал жоғары санатқа – 17 мың теңге. Әрине, бұл мардымсыз қосымша төлемдер болды. Қоғамда жалақыны көтеру мәселесі белсенді көтеріліп, мұғалімдер педагогикалық шеберлік деңгейіне қарай сараланған жалақыны талап етті. 2018 жылдан бастап аттестаттаудың жаңа жүйесі енгізілді, оған сәйкес біліктілік санаттары бойынша қосымша төлемдердің мөлшері жалақының 30%-дан 50%-ға дейін көлемін құрайды.

Мысалы, педагог-шебер 300 мың теңге алса, онда қосымша ақы 90 мың теңге немесе одан да көп болуы мүмкін. Аттестаттаудың жаңа жүйесі мұғалімнің ақысын шеберлік деңгейіне қарай ондаған, жүз мың теңгеден артық көтеруге мүмкіндік берді. Ережеге сәйкес, мұғалімдер бес жылда бір рет біліктілігін арттырады немесе растайды. Егер мұғалім бірінші рет сынақтан өтпесе, оны қайта тапсыруға мүмкіндігі бар екенін түсіну керек. Ең бастысы, сынақтан өтпеген ұстаз жұмысынан айырылмайды, ары қарай жұмысын жалғастыра береді. Мұғалімдерге ыңғайлы болуы үшін аттестация жылына екі рет өткізіледі. 2018 жылға дейін бұл рәсім жылына бір рет қана өткізілетін. Мысалы, жыл басында тестілеуден өтпесе, онда сол жылдың қазан айынан желтоқсан айына дейін екінші рет сынақтан өтуге мүмкіндік бар. Бұл ретте әрбір педагог кез келген күнді және уақытты таңдауға құқылы.

Вице-министр қазір мұғалімдердің аттестациядан мерзімінен бұрын жаппай өтіп жатқаны байқалатынын баса атап өтті. Міндетті процедура болмаса да бұл мұғалімдерге қаржылық мотивация ретінде қажет екенін түсінетінін де жеткізді.

Тағы бір маңызды жайт, мұғалім тек мектеп бағдарламасы бойынша ғана тест тапсырады. Бұл - мемлекеттік білім стандартының ең төменгі талаптары. Сондай-ақ ол мұғалімнің күнделікті оқушыларға үйрететін бағдарламалары. Тестілеу кезінде мұғалімдерден басқа ештеңе талап етілмейді.

Бұдан бөлек вице-министр өз жазбасында тестілеуді өткізу не себепті маңызды екеніне егжей-тегжейлі тоқталған.

Мысалы, мұғалім мектепте 5-6-сынып бағдарламасы бойынша жұмыс істейді, бірнеше жыл математикадан сабақ береді. Біраз уақыттан кейін ол жоғары сыныптарда пәнді оқыта алады. Осы кезде 5-6-сыныпта ғана жұмыс істеп үйренген мұғалімнің 9, 10 немесе 11-сыныптарға арналған бағдарламаны еске түсіруі қиынырақ болады. Сол себепті теориялық білімді үнемі жаңартып отыру және өз пәні бойынша 1-11-сыныптар аралығында мектеп бағдарламасын толығымен еске түсіру маңызды. Бұл мұғалімнің кәсіби дамуы үшін қажет.

Айта кетейік, былтырдан бері педагогикалық ЖОО мен педагогикалық мамандықтары бар ЖОО-да ұлттық біліктілік тестілеу енгізілді. Бұл өте маңызды, өйткені мектепке келген университет түлегі жас мұғалім болғандықтан мектеп бағдарламасымен және балалармен жұмыс істейді. Былтыр 32 мың түлек сынақтан өтті. Оның ішінде, өкінішке қарай, 10%-ы ғана ҰБТ-дан өте алды. Осыны негізге ала отырып, болашақ мұғалімдерді дайындайтын университеттерге де талапқатайып жатыр.

Осы негізде қазірдің өзінде 36 университет педагогикалық лицензиясынан айырылды. ҰБТ - бұл өз пәнін білу деңгейіне арналған емтихан. Оны бес жылда бір рет тапсырған мұғалім бес жыл бойына қосымша ақы алады. Өкінішке қарай, мұғалім өз пәнін жақсы білмесе, сәйкесінше тестті нашар тапсырады, балаларға да нашар білім береді. Бұған жол бермеу керек. Ұстаздардың өздерімен бірлесе отырып, олардың кәсіби деңгейін көтеру бағытында жұмыс істеп жатырмыз. Себебі балалардың білім сапасы ең алдымен мұғалім білімінің сапасы мен кәсіби деңгейіне байланысты.